Yabancı Plakalı Araçların Trafik Kazası Sonucu Tazmini: Yargıtay'ın Yöntemi ve Kararları

Yabancılar Hukuku; Yabancı Plakalı Araçların Trafik Kazası Sonucu Tazmini: Yargıtay'ın Yöntemi ve Kararları

Yabancı Plakalı Araçların Trafik Kazası Sonucu Tazmini: Yargıtay'ın Yöntemi ve Kararları

T.C. YARGITAY 17. HUKUK DAİRESİ E. 2014/11656 K. 2014/11076 T. 10.7.2014 • YABANCI PLAKALI ARACIN TRAFİK KAZASINDA KULLANILAMAZ HALE GELEREK GÜMRÜĞE TERKEDİLMESİ ( Maddi Tazminat İstemi - Mahkemece Aracının Kayıtlı Olduğu Ülkedeki 2. El Piyasa Rayiç Değerinin Tespit Ettirileceği/Bilirkişi Kurulundan Araçta Meydana Gelen Gerçek Zarar Miktarının Belirlenmesi Hususunda Gerekçeli Denetime Elverişli Ayrıntılı Rapor Alınacağı ) • TRAFİK KAZASINDAN KAYNAKLI MADDİ TAZMİNAT ( Davacı Aracın Kullanılmaz Halde Olduğunu Belirterek Araç Bedeli İsteminde Bulunduğu - Mahkemece Aracının Kayıtlı Olduğu Ülke Nezdinde 2. El Piyasa Rayiç Değerinin Tespit Ettirileceği/İTÜ veya KGM Fen Heyetinden Seçilecek Bilirkişi Kurulundan Gerçek Zarar Miktarı Belirlenerek Sonuca Gidileceği ) • ARAÇ BEDELİ İSTEMİ ( Yabancı Plakalı Aracın Trafik Kazasında Kullanılamaz Olmasından Kaynaklı Maddi Tazminat - Mahkemece Aracının Kayıtlı Olduğu Ülkedeki 2. El Piyasa Rayiç Değerinin Tespit Ettirileceği/Bilirkişi Kurulu Vasıtasıyla Gerçek Zarar Belirlenerek Karar Verileceği ) • MADDİ TAZMİNAT ( Yabancı Plakalı Aracın Trafik Kazasında Kullanılamaz Olmasından Kaynaklı - Mahkemece Aracının Kayıtlı Olduğu Ülke Nezdinde Olay Tarihindeki 2. El Piyasa Rayiç Değerinin Tespit Ettirileceği/İTÜ veya KGM Fen Heyetinden Seçilecek Bilirkişi Kurulundan Gerçek Zarar Miktarı Belirlenerek Karar Verileceği ) • YABANCI ÜLKE PİYASA RAYİCİNİN ARAŞTIRILMASI ( Trafik Kazasından Kaynaklı Maddi TAzminat İstemi - Mahkemece Öncelikle Davacı Aracının Kayıtlı Olduğu Ülke Nezdinde Aracın Modeli Yaşı Özellikleri Gözönünde Bulundurularak Olay Tarihindeki 2. El Piyasa Rayiç Değerinin Tespit Ettirileceği ) 6100/m.266 ÖZET : Dava, trafik kazasından kaynaklanan maddi tazminat istemine ilişkindir. Somut olayda, davacı vekili aracın gümrüğe terkedildiğini, kullanılmaz halde ( pert ) olduğunu, aracın gümrüğe bırakılması sebebiyle araçtan yararlanılmadığından sovtaj indiriminin yapılmaması gerektiğini belirterek araç bedelinin davalılardan tazmini talep etmiştir. Dosyada aracın hasarlı halini gösteren fotoğraflar, ekspertiz raporu, aracın gümrüğe terkine dair belgeler ve davacı aracının trafik kaydı bulunmaktadır. Mahkemece öncelikle, davacı aracının kayıtlı olduğu ülke nezdinde, aracın modeli, yaşı özellikleri gözönünde bulundurularak olay tarihindeki 2. El piyasa rayiç değerinin tespit ettirilmesi, daha sonra İTÜ veya KGM Fen Heyetinden seçilecek bilirkişi kurulundan, davacıya ait yabancı plakalı araçta meydana gelen gerçek zarar miktarının belirlenmesi, hususunda gerekçeli, denetime elverişli, ayrıntılı bir rapor alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerekir. DAVA : Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde davalı D... Starr Sigorta A.Ş. vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü: KARAR : Davacı vekili, davalı tarafa ait aracın, müvekkiline ait araca çarparak hasarladığını, aracın pert olduğunu, davalı sürücünün olayda %100 kusurlu bulunduğunu, araç yabancı plakalı olduğundan gümrüğe teslim edildiğini, hurda halinin ülkemizde değerlendirilmesi yada Almanya'ya götürülme olanağının olmadığını, davalı sigorta şirketinin müvekkiline 12.500,00 TL. hurda bedelinin indiriminden sonra 14.800,00 TL. ödemeyi teklif ettiğini, müvekkilinin aracın hurdasından faydalanamadığı için sovtaj indiriminin yapılamayacağını, 27.300,00 TL. Piyasa değerinin de az olduğunu belirterek şimdilik 27.300,00 TL.'nin olay tarihinden işleyecek yasal faizi ile davalılardan tahsiline talep etmiştir. Davalı D... Starr Sigorta A.Ş. vekili, sigortalının kusuru oranında azami poliçe limitine kadar gerçek zarardan sorumlu olduklarını, temerrüde düşmediklerini, araç hurdasını alma sorumluluklarının olmadığını, bu nedenle hurda değerinin indirilmesi gerektiğini belirterek davanın reddini savunmuştur. Davalı H. H. B. vekili aleyhe hususları kabul etmediğini savunmuştur. Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile 23.000,00 TL. tazminatın olay tarihinden işleyecek yasal faizi ile davalı D... Starr Sigorta A.Ş 15.000,00 TL. ile sınırlı sorumlu olmak üzere davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmiş; hüküm, davalı D... Starr Sigorta A.Ş. vekili tarafından temyiz edilmiştir. 1- )Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre davalı sigorta şirketi vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz iitirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir. 2- )Dava, trafik kazasından kaynaklanan maddi tazminat istemine ilişkindir. Davacıya ait araç Almanya plakalı olup, kazadan sonra gümrüğe terkedilmiş; bununla ilgili 04.08.2009 tarihli belge dosyaya alınmıştır. Yabancı plakalı motorlu araçların kazadan sonra gümrüğe terkedilmesi, her zaman, bunların tamamen yok olmuş sayılacağı anlamına gelmez. Bu durumlarda, aracın kullanılmaz durumda olup olmadığı ve kullanılacak durumda ise onarım olanağının olup olmadığının gözetilmesi gerekir onarımı olanaklı olmasına karşın gümrüğe terkedilmiş araçlardaki zarar aracın olay gününde çarpışmadan öncedi kullanılmış haliyle kayıtlı olduğu ülkedeki piyasa sürüm değeri ile Türkiye'de onarılması halinde yapılacak onarım değerinden hangisi az ise ona göre belirlenmelidir. Aracın Almanya'daki piyasa rayici, otonun yaşı ve oradaki alım satım fiyatları esas alınmak suretiyle gerçek zararın tespitinden ibarettir. Kullanılamaz duruma gelen aracın zararının belirlenmesinde geri kalan kısımların hurda değeri ( yarar ) varsa bunlar düşünülerek zararın denkleştirilmesi işlemi yapılmalıdır. Ancak ülkemize giriş yaptıktan sonra bir trafik kazası nedeniyle gümrüğe bırakılan motorlu araçlar için bu kuralın uygulanması olanaklı olmayabilir. Bu durumda aracın yurt dışına çıkarılması için yapılması gereken giderler, hasarlı aracın o durumdaki değeri ( sovtaj ) indirilmesi gerekir. Ancak, davacı aracını bağlı bulunduğu ülkeye götürmek için katlanması gereken giderleri de davalıdan isteyebileceğinden, bu nedenle taşıma giderleri hasarlı değerden ( sovtaj değerinden ) indirildiktin sonra bulunacak tutar, aracın kayıtlı olduğu ülkedeki piyasa sürüm değerinden ( olay tarihindeki ) mahsup edilerek gerçek zararın belirlenmesi gerekmektedir. Somut olayda, davacı vekili aracın gümrüğe terkedildiğini, kullanılmaz halde ( pert ) olduğunu, aracın gümrüğe bırakılması sebebiyle araçtan yararlanılmadığından sovtaj indiriminin yapılmaması gerektiğini belirterek şimdilik 27.300,00 TL. araç bedelinin davalılardan tazminin talep etmiştir. Davalı sigorta şirketince yaptırılan eksper raporunda; araçta 28.135,00 TL. tutarında hasar olduğu, piyasa rayicinin 29.000,00 TL. sovtaj değerinin 6.000,00 - 7.000,00 TL. arasında alacağı tespit edilmiştir. Dosyada aracın hasarlı halini gösteren fotoğraflar, ekspertiz raporu, aracın gümrüğe terkine dair belgeler ve davacı aracının trafik kaydı bulunmaktadır. Hükme esas alınan ATK raporunda aracın Türkiye'deki onarım gideri ve piyasa rayiç değerine göre inceleme yapılarak aracın pertinin uygun bulunduğu, piyasa rayicinin 29.000,00 TL. sovtajının 6.000,00 TL.'nin uygun bulunduğu, piyasa rayicinin 29.000,00 TL. sovtajının 6.000,00 TL. olduğu, davacı zararının bakiye 23.000,00 TL. hesaplandığı görülmüştür. Eksik inceleme ile hüküm kurulamaz. Bu durumda mahkemece öncelikle, davacı aracının kayıtlı olduğu ülke nezdinde, aracın modeli, yaşı özellikleri gözönünde bulundurularak olay tarihindeki 2. El piyasa rayiç değerinin tespit ettirilmesi, daha sonra İTÜ veya KGM Fen Heyetinden seçilecek bilirkişi kurulundan yukarıda açıklanan ilkelere göre, davacıya ait yabancı plakalı araçta meydana gelen gerçek zarar miktarının belirlenmesi, hususunda gerekçeli, denetime elverişli, ayrıntılı bir rapor alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu biçimde hüküm kurulması doğru görülmemiştir. Kabule göre de; davacı vekili, davalı sigorta şirketini poliçe limiti ile sınırlı sorumlu tutmaksızın 27.300,00 TL. tazminatın davalılardan tahsilini talep etmiş, mahkemece davalı sigortacının 15.000,00 TL. poliçe limiti ile sınırlı sorumlu olmak üzere 23.000,00 TL. tazminatın davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmiştir. Bu durumda davalı sigorta şirketi yönünden, davanın reddedilen 12.300,00 TL.'sı üzerinden karar tarihi itibariyle yürürlükte bulunan AAÜT gereğince, davalı sigortacı lehine vekalet ücretine hükmedilmesi gerekirken bu konuda olumlu veya olumsuz hiç karar verilmemesi isabetli olmadığı gibi, davacı taraf dava dilekçesinde, davalı sürücünün %100 kusurlu ve aracın pert olduğuna dayanarak, hasarlı araçtan gümrüğe terkedilmesi sebebiyle yararlanılamayacağı, bu nedenle ( sovtaj ) indirimi yapılamayacağını belirterek şimdilik 27.300,00 TL.'nin davalılardan tahsilin talep etmiştir. 6100 Sayılı HMK'nın 26. maddesi gereğince Hakim, tarafların talep sonuçlarıyla bağlı olup, talepten fazlasına karar veremez. Bu durumda mahkemece 27.300,00 TL.'sından ATK raporunda belirlenen 6.000,00 TL. sovtaj bedelinin mahsubu ile bakiye 21.300,00 TL. yönünden davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken, talep aşımına sebebiyet verecek şekilde 23.000,00 TL. tazminatın davalılardan tahsiline karar verilmesi de isabetli görülmemiştir. SONUÇ : Yukarıda 1 nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı sigorta şirketi vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine, 2 nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı D... Starr Sigorta A.Ş. Vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün davalı sigorta şirketi lehine BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalı D... Sigorta A.Ş.'ye geri verilmesine, 10.07.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.
Kaynak: karararama.yargitay.gov.tr
www.avukatayseduvarci.com

Duvarcı Hukuk, Avukat Ayşe Duvarcı, Konya Avukat, Yabancılar Hukuku