Tanıma ve Tenfiz Davaları

Tanıma ve tenfiz davaları, yurt dışında alınan mahkeme kararlarının Türkiye'de hukuki geçerliliğini kazanmak için başvurulan önemli hukuki sorunlardır. Özellikle küreselleşmenin artması, insanların yurt dışında çalışması, evlenmesi veya boşanması gibi durumlar bu davaların çoğalmasını artırmıştır. Tanıma ve tenfiz davaları, Türkiye ve diğer ülkeler arasındaki hukuki gelişmeleri daha kolay bir şekilde sürdürebilmelerine imkan tanır. Konya ve Türkiye'nin farklı illerindeki avukatlar için de bu davalar, uluslararası hukuki ilişkilerin kritik bir bileşeni oluşur.

Tanıma Davası Nedir?

Tanıma davası, yurt dışında verilen mahkeme kararının Türkiye'de bilgisi, yani hukuken geçerli sayılması amacıyla açılan davadır. Bu davalar, yalnızca Türkiye'de mahkeme kararının ve sonuç doğurması için açılıyor. Tanıma durumu genellikle boşanma, velayet, miras gibi medeni hukuk alanına ilişkindir. Örneğin yurt dışında boşanmış bir kişinin Türkiye'de de bu boşanmanın geçerli sayılması istemesi durumunda tanıma durumunun açılması gerekmektedir. Tanıma durumu, kararın tekrar esas yönlerinin incelenmesini sağlar; Yani yabancı mahkemede verilen kararın Türkiye'de sadece bilgisini sağlar.

Tenfiz Davası Nedir?

Tenfiz davası ise, yurt dışındaki bir mahkemenin Türkiye'de uygulanabilir hale getirilmesi için açılan davadır. Tenfiz, kararın Türkiye'de icra edilebilir olmasını sağlar ve genellikle icra edilebilir kararlar için gereklidir. Örneğin, yurt dışında bir nafaka kararı Türkiye'de icra edilmek üzere miktarların tenfiz edilmesinin açılması gerekmektedir. Tenfiz davası açıldığında, mahkeme yabancı kararı mahkemenin usul ve şekil şartlarını taşımadığını inceler. Bu şartların gerçekleşmesi halinde, yabancı mahkeme Türkiye'de de icra edilebilir hale gelir.

Tanıma ve Tenfiz Davalarının Koşulları

Tanıma ve tenfiz davalarında bazı yasal şartların yürürlükte olması zorunludur. Bunlar:

1. Kesinleşmiş Yabancı Mahkeme Kararı : Yurt dışında verilen mahkeme kararının kesinleşmiş olması gerekmektedir. Yani kararın, ilgili ülkenin hukuk sistemine göre değişiklik yollarının tükenmiş olması veya kararın nihai bir karar olması.

2. Kararın Kamu Düzenine Aykırı Olmaması : Yabancı mahkeme kararının Türkiye'nin kamu düzenine aykırı olmaması gerekmektedir. Örneğin, bir ceza davasında yabancı bir mahkemede alınan bazı kararlar Türkiye'de kamu düzenine aykırı bulunarak tenfiz edilmeyebilir.

3. Karşılıklılık İlkesi : Kararın alındığı ülke ile Türkiye arasında karşılıklılık ilkesinin olması gerekir. Yani, Türkiye'nin kararlarının da aynı şekilde o ülkelerde tanınıp tenfiz edilebilmesi şartı aranır. Bu şart sağlanamıyorsa, Türkiye'de yabancı kararın tanınması ve tenfiz edilmesi mümkün olmayabilir.

4. Usul ve Şekil Şartlarına Uygunluk : Yabancı mahkeme kararı, Türk mahkemelerinin kabul edilebilir hukuki şekil şartlarını taşımalıdır. Bu nedenle bazı parazitlerin yabancı kararların Türk hukukuna uyarlanması gerekmektedir.

Tanıma ve Tenfiz Davalarının Süreci

Tanıma ve tenfiz davaları, hukuk mahkemelerinde görülenler ve süreç genellikle şu adımlardan oluşur:

1. Başvuru Yapılması : Davacı, tanıma veya tenfiz talebiyle birlikte ilgili mahkemeye başvuran. Başvuruda, yabancı mahkeme kararının orijinali veya geçerli bir sureti, kararın kesinleştiğine dair belge ve noter kayıtlarının Türkçe çevirisi mahkemeye sunulmalıdır.

2. İnceleme ve Değerlendirme : Mahkeme, başvuru raporlarını inceler ve davanın değerlendirilmesini yapar. Kamu düzenine aykırılık ve karşılıklılık ilkesi gibi koşullar dikkate alınmaz.

3. Kararın Verilmesi : Mahkeme, yabancı mahkemenin bilgilerine veya tenfiz edilmesine karar verir. Karar olumlu olursa, yabancı mahkeme kararı Türkiye'de geçerli hale gelir ve tenfiz durumunda icra edilebilir bir karar haline gelir.

Tanıma ve Tenfiz Davalarında Avukatın Rolü

Tanıma ve tenfiz davaları, yabancı mahkeme kararlarının Türkiye'de geçerlilik kazanmasını sağlayan teknik özelliklerdir. Bu nedenle bu davalarda bulunan bir avukatın desteği önemlidir. Konya ve diğer şehirlerdeki avukatlar, hem Türk hem de uluslararası hakları göz önünde bulundurarak bu geniş profesyonelce yönetirler. Özellikle karşılıklı tanıma anlaşmalarını ve kamu düzeni standartlarını göz önünde bulundurarak hareket ederler. 

Tanıma ve Tenfiz Davalarının Önemi

Tanıma ve tenfiz davaları, özellikle aile hukuku, ticari anlaşmazlıklar ve icra takibi gibi alanlarda son derece önemlidir. Yurt dışında alınan kararların Türkiye'de geçerli hale gelmesi, yapılabilecek hukuki hakları korumalarına ve uluslararası bağlantılarının sağlıklı bir şekilde sürdürülmesine katkıda bulunulması mevcuttur. Bu davalar, aynı zamanda Türkiye'nin uluslararası hukuk çerçevesindeki yabancı devletlerle olan imkanlarının gelişmesi açısından da önemlidir.

Avukat Ayşe Duvarcı