İzale-i Şuyu Davaları

İzale-i şuyu durumu, diğer adıyla birleştirmenin silinmesi durumu , taşınmaz mal üzerinde birden fazla kişi ortak olarak uygulandığı, bu paylaşımın sona erdirilmesi amacıyla açılan davadır. Miras kalan veya ortak şekilde edinilen taşınmazlarda, mülkiyetin bölünmesi konusunda anlaşmazlıklar yaşanabilir. Bu tür izale-i şuyu işlemleri, birleştirmenin yasal olarak sona erdirilmesini sağlayarak yetki haklarını korur. Özellikle Konya gibi tarım ve ticaretin yoğun olduğu şehirlerde bu tür davalar, taşınmaz sahiplerinin mülkiyetlerini netleştirmelerinde oldukça önemlidir.

İzale-i Şuyu Davasının Amacı ve Önemi

Bir taşınmazın ya da menkul bir malın üzerinde birden fazla kişi ortaklık hakkı varsa ve bu ortaklık tüm ortakların boşanma olmadan sona erdirilemiyorsa, taraflardan herhangi bir paylaşımın silinmesi talebiyle mahkemeye başvurabilir. İzale-i şuyu davalarının ana amacı, taşınmazın ortaklar arasında paylaşımın sürekli olması veya ortaklığın sonlandırılamamasısa malın satılarak satış bedelinin ödenmesidir. Bu dava, özellikle şurupların varlığı önemlidir:

1. Ortakların Hakkının Korunması: Ortaklar arasında kötü paylaşım konusunda anlaşmazlıklar ortaya çıktığında, herkesin hakkını koruyarak çözüm bulmayı sağlar.
2. Ekonomik ve Hukuki Belirsizlikleri Giderme: Ortaklıktan doğan getiriler taşınmazın ekonomik olarak tam verimle gösterilmesi engellenebilir. Bu davalar, taşınmazın daha etkili bir şekilde anlatılmasını sağlar.
3. Miras Hukukunda Düzen Sağlama: İzale-i şuyu davaları, miras yoluyla kalan malların mirasçılar arasında adil şekilde paylaşılması için mirasların hukuki açıdan da önemli bir işlevine sahiptir.

İzale-i Şuyu Davasının Türleri

İzale-i şuyu işlemi, taşınmazın özellikleri ve ortakların taleplerine göre farklı sistemler yürütülebilir. Başlıca iki tür izale-i şuyu durumu bulunmaktadır:

1. Aynen Taksim (Fiilen Bölme) Yoluyla Ortaklığın Giderilmesi: Taşınmazın, her arkadaşının kendi payına düşen kısmı alabilecek şekilde fiziksel olarak sökülür. Örneğin, tarla veya arsa gibi fiziksel olarak bölünebilecek taşınmazlarda aynen taksim mümkündür. Bu durumda, taşınmaz üzerindeki ortaklık fiilen, her ortak kendi payını elde ederek sonlandırılır. Ancak aynı taksim için bazı koşulların sağlanması gerekir:

   • Taşınmazın parçalanmasından sonra ekonomik değerinin kaybolmaması,
   • Uluslararası olarak bölünebilir olması,
   • İmar kanunlarına uygun şekilde taksimin mümkün olması gereklidir. Bu koşullar sağlanmazsa aynen taksim mümkün olmayabilir.

2. Satış Yoluyla Ortaklığın Giderilmesi: Eğer taşınmaz bölünemezse bir yapıya sahipse ya da taksim sonrasında ekonomik değer kaybedecekse, mahkeme taşınmazının satışını uygun görür. Bu durumda taşınmaz, uygulama yoluyla açık artırmaya çıkarılarak satılır ve elde edilen gelir, ortaklar arasında paylaştırılır. Bina konutları, apartman daireleri veya iş yerleri gibi basit olmayan taşınmazlarda satış yoluyla birleştirmenin kaldırılması tercih edilir.

İzale-i Şuyu Davası Süreci

İzale-i şuyu davaları, diğer taşınmaz davaları gibi Asliye Hukuk Mahkemelerinde açılır. Dava süreci aşağıdaki aşamaları içerir:

1. Davanın Açılması: Davacı, taşınmazın tapu kaydına sahip olduğunu ve birleşmenin silinmesini talep ettiğini belirten mahkemeye başvuru sahibi.

2. Mahkemenin İncelemesi: Mahkeme, taşınmazın fiilen bölünüp bölünemeyeceğini araştırır. İmar planları, taşınmanızın fiziksel yapısı ve ekonomik durumunun aynı şekilde taksim yapılmasının mümkün olup olmadığına karar verir.

3. Bilirkişi İncelemeleri: Çoğu durumda, mahkeme bir bilirkişi görevlendirir. Bilirkişi, taşınmazın bölünüp bölünemeyeceğini ve değer kaybına uğrayıp uğramayacağını tespit eder. Bilirkişi raporu, mahkemenin kararında önemli rol oynar.

4. Açık Artırma İle Satış: Mahkeme, aynen taksimi uygun görmezse, taşınmazın satışına karar verir. Taşınmaz, icra dairesi tarafından açık artırmaya çıkarılır. Satıştan elde edilen tutarlar, tapu ödemeleri oranında ortaklar arasında paylaştırılır.

5. Gelirin Ödemesi: Taşınmazın satışından elde edilen gelir, tapuda belirtilen ödeme tutarlarına göre ortaklara dağıtılır. Bu şekilde ortaklık sona ermiş olur.

İzale-i Şuyu Davalarında Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar

İzale-i şuyu davaları, her ne kadar ortaklık çözümlemeleri için açılan davalar olsa da, bazı yaygın ortaklar arasında anlaşmazlıkları daha da derinleştirebilir. Bu nedenle davada dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar vardır:

• Ortaklar Arasında Uzlaşma: Dava açılmadan önce, ortaklar arasında uzlaşma sağlamak daha iyi olabilir. Davalar hem zaman alıcı hem de masraflı olabileceğinden, uzlaşma yolları gidiş yönlü daha az savunma ve daha hızlı sonuçlanabilir.

• Ortakların Ekonomik Durumunun Değerlendirilmesi: Taşınmazın satışına karar verilmesinde, bazı ortakların taşınmasının tamamını satın almak mümkündür. Bu durumda, açık arttırmada en yüksek teklifi veren taraf taşınmazı satın alabilirsiniz.

• Profesyonel Hukuki Destek Alınması: İzale-i şuyu davalarında, hukuk bilgisi ve deneyim önemlidir. Konya gibi şehirlerdeki gerginlik avukatları, bu süreçte ortaklara hukuki destek sağlayarak hukuki destek sağlayabilirler. Özellikle, değişikliğin çıkış noktasının doğru olup olmadığı ve ödemelerin adil şekilde dağıtılması için uzman bir avukatın destek sürecinin başarıyla tamamlanması önemlidir.

Sonuç

İzale-i şuyu davaları, ortaklık ilişkilerinin sona ermesi ve ayrılıklar arasında hakkaniyetli bir paylaşım faaliyeti açısından büyük bir önem taşır, ortakların mülkiyet hakkını yasal olarak güvence altına alır. 

Avukat Ayşe Duvarcı